90 proc. Polaków wciąż ma próchnicę! W krajach Europy Zachodniej ten odsetek jest kilkakrotnie mniejszy, najlepszy – w krajach skandynawskich, gdzie wynosi tylko 10-15 proc. Dlaczego dzieli nas od nich aż taki dystans?

Stomatolodzy wymieniają trzy powody:

• częstsze mycie zębów (oraz nitkowanie zębów i płukanie jamy ustnej),
• regularne wizyty u dentysty,
• zbilansowana dieta

Kobiety bardziej narażone

Próchnica nieco częściej dotyka kobiet niż mężczyzn. Przyczyna tkwi w składzie śliny. Układ hormonalny mężczyzn sprawia, że ich ślina ma większą zdolność obrony przed bakteriami wywołującymi próchnicę. Tymczasem u kobiet zdolności obronne śliny obniżają się jeszcze w okresie ciąży i karmienia piersią.

Kobieta powinna szczególnie dbać o zęby w ciąży, zwłaszcza że zmiany hormonalne sprzyjają wówczas pojawieniu się problemów z dziąsłami (krwawienia, obrzęki). Wskazane są częste wizyty kontrolne, zmiana szczoteczki do zębów na bardziej miękką i płukanie jamy ustnej specjalnymi płynami. Istotna jest dieta bogata w witaminę A, C, D i E, a także w wapń, fosfor i potas. Te same zalecenia odnoszą się do okresu karmienia piersią.

Przyczyny próchnicy

Są cztery podstawowe przyczyny wystąpienia próchnicy, a choroba rozwinie się jedynie wtedy, gdy wystąpią wszystkie jednocześnie.

1. Bakterie – próchnicę inicjują paciorkowce Streptococcus mutans. Gdy próchnica dochodzi do głębszych partii zęba, ich rolę przejmują bakterie pałeczki – Lactobacillus. Oba rodzaje bakterii występują w jamie ustnej każdego człowieka, ale w śladowych ilościach. Stają się jednak szczególnie aktywne i zaczynają się gwałtownie namnażać, gdy wraz z pokarmem dostarczymy im cukrów. Miejscem, gdzie bakterie znajdują bezpieczne schronienie, jest płytka nazębna. Początkowo rozwijają się w niej tylko paciorkowce, ale w tzw. dojrzałej płytce nazębnej (np. po tygodniu niemycia zębów) doskonale potrafią się rozwijać także Lactobacillus.

2. Cukry – w wyniku ich przemiany paciorkowce wytwarzają w jamie ustnej zakwaszone środowisko sprzyjające demineralizacji szkliwa.

3. Podatność zębów – zależy od indywidualnych cech organizmu, m.in. od czynników genetycznych decydujących o tym, że mamy np. słabe szkliwo i bakteriom łatwiej je naruszyć. Przy dużej indywidualnej podatności na próchnicę nawet niewielkie ilości spożywanych słodyczy znacznie podwyższają niebezpieczeństwo psucia się zębów.

4. Czas – żeby doszło do próchnicy, wszystkie wymienione już czynniki muszą zadziałać jednocześnie, i to przez dłuższy okres. Dla jednych będzie to kilkanaście lat, dla innych kilka.

Etapy rozwoju próchnicy

Zaawansowanie próchnicy możemy podzielić na 4 fazy:
Faza 1: Ciemna plama na powierzchni zęba może oznaczać próchnicę. Szczotkowanie pastą z fluorem
i nitkowanie może zapobiec przekształceniu się jej w ubytek.
Faza 2: Próchnica zmienia się w ubytek. Przenika przez twardą powłokę zęba.
Faza 3: Ubytek dociera do miękkiej warstwy zęba i powiększa się coraz szybciej.
Faza 4: Jeśli ubytek nie jest zaplombowany, może spowodować problemy w głębszej części zęba.

Im szybciej zareagujemy, tym większe jest prawdopodobieństwo szybkiego i bezbolesnego ich wyleczenia.

Próchnica jest groźna w każdym wieku

Próchnica to problem u coraz młodszych dzieci. Problemy z zębami pojawiają się już u tych niespełna rocznych, którym dopiero wyżynają się pierwsze zęby.

Mimo wszystko walka z próchnica u małych dzieci z reguły jest dużo prostsza, niż u dorosłych. Zdaniem lekarzy, stosując kilka prostych zasad, można uniknąć dalszych problemów z zębami. Rodzice powinni pamiętać o:

• częstym myciu smoczka
• zastąpieniu słodkich napojów wodą lub niesłodzonymi herbatkami
• regularnych wizytach (min co 6 miesięcy) u dentysty

Mama lecząc zęby, pozbawi się nadmiaru bakterii wywołujących chorobę i zmniejszy ryzyko szybkiego zakażenia nimi niemowlęcia. Często zdarza się, że opiekunowie przypadkowo np. oblizując smoczek czy całując dziecko prosto w usta, przenoszą bakterie wywołujące próchnicę. Dzielenie z dzieckiem tego samego naczynia – szklanki lub sztućców- zwiększa ryzyko wystąpienia w przyszłości próchnicy.

Dlatego bardzo ważne jest aby matka jeszcze przed urodzeniem dziecka wyleczyła wszystkie swoje zęby.

Zęby mleczne są mniej zmineralizowane niż stałe, a próchnica rozwija się na nich dużo szybciej. Nie leczona może skutkować usunięciem zęba i wzrostem ryzyka pojawienia się próchnicy w dorosłym życiu. Zniszczone próchnicą zęby prowadzą do obumierania miazgi zęba oraz stanów zapalnych. Te ostatnie wpływają bardzo niekorzystnie na rozwijające się u dziecka zęby stałe, prowadzą do nieprawidłowego rozwoju szczęki oraz wystąpienia niektórych wad zębowo-zgryzowych.

Znaczna podatność na proces próchnicowy charakteryzuje również zęby stałe, świeżo wyrżnięte, z nieukończoną jeszcze mineralizacją. Szczególnie zagrożonym zębem stałym, który pierwszy ukazuje się w jamie ustnej i w którym szczególnie często stwierdza się ubytki próchnicowe, jest pierwszy ząb trzonowy. Rodzice niejednokrotnie myślą, że jest to ząb mleczny.

U starszych osób przy jednoczesnej utracie kości wyrostka zębodołowego i zwiększeniu długości koron zębów dochodzi do odsłonięcia szyjek zębowych i korzeni zębów. Na tych powierzchniach, szczególnie przy umiejscowieniu na nich klamer uzupełnień protetycznych, często dochodzi do powstania próchnicy cementu korzeniowego, rozprzestrzeniającej się w kierunku wierzchołka korzenia, na powierzchnię policzkową i językową zębów. Częstość występowania próchnicy korzenia zwiększa się z wiekiem.

Próchnica początkowo może pojawić się na zębach w postaci przebarwionej plamy. Towarzyszy temu wrażliwość na pokarmy słodkie. W późniejszym okresie dochodzi do rozpadu tkanek twardych zęba i powstania ubytku próchnicowego. Pojawia się reakcja zarówno na bodźce chemiczne, cieplne, jak i mechaniczne, gdy do ubytku dostanie się pokarm. Jeśli masz próchnicę, Twój dentysta może zaproponować Ci plombę, kurację fluorem lub inne sposoby leczenia.

Jak pozbyć się próchnicy o uniknąć jej w przyszłości? – MM Dent radzi…

Rozwojowi próchnicy przede wszystkim sprzyja niestaranne mycie zębów (lub brak tego nawyku), zła dieta oraz niewłaściwy odczyn śliny. Radzimy przede wszystkim:

• dwa razy dziennie starannie umyć zęby szczoteczką miękką lub średniej twardości i pastą z fluorem,
• nitkować przestrzenie między zębami,
• płukać usta płynem do płukania jamy ustnej – nie tylko odświeżysz w ten sposób oddech, ale take zapobiegasz odkładaniu się płytki nazębnej bogatej w chorobotwórcze bakterie,
• po posiłku płucz zęby wodą i przez około 10 min żuj gumę bez cukru,
• ważne jest także wyeliminowanie lub ograniczenie słodyczy

Pamiętaj także o wizycie u dentysty – przynajmniej raz na 6 miesięcy.

Ważne: namawiamy także do stosowania irygatora – zdziwisz się jak wiele pozostałości po jedzeniu nadal tkwi między Twoimi zębami (pomimo mycia i nitkowania zębów).

Zastanawiasz się jak pozbyć się próchnicy? Nie wystarczy, że wyleczysz zęby – koniecznie poproś o konsultację podczas której stomatolog poinstruuje Cię jak wyrobić w sobie prawidłowe nawyki dzięki którym choroba nie powróci.

Studio Uśmiechu MM Dent

Żródło:
Media