Pojawiają się nagle i zwykle znikają po kilkunastu dniach, ale w tym czasie potrafią uprzykrzyć życie. Afty są nie tylko bolesne, ale także często utrudniają jedzenie, mówienie czy przełykanie śliny. Medycyna wciąż szuka przyczyny owrzodzeń jamy ustnej. Na szczęście istnieje sporo sposobów na złagodzenie dolegliwości.

Afty łatwo rozpoznać na podstawie oględzin. Czasem, w celu odróżnienia ich od zmian charakterystycznych dla opryszczki i wtórnego zakażenia bakteryjnego, należy wykonać badanie przesiewowe.

Afty to niewielkie i bardzo bolesne owrzodzenia, czyli ubytki błony śluzowej w jamie ustnej, pokryte białym nalotem i otoczone rumieniowatym, zapalnym obrzeżem. Afty mogą pojawiać się pojedynczo lub w grupach na podniebieniu miękkim i języku. Jednak najczęściej rozwijają się na miękkim fałdzie skóry stanowiącej połączenie wewnętrznej strony policzków z dziąsłami. Afty osiągają średnicę od 1 mm do 2 cm, jednak zazwyczaj nie są większe niż 5 mm. Afty często błędnie są nazywane pleśniawkami. Pleśniawki to kremowobiałe naloty, których przyczyną są grzyby zwane drożdżakami. Zazwyczaj są mniej bolesne od nadżerek.

Aby wykluczyć choroby ogólnoustrojowe sprzyjające powstawaniu aft, należy udać się do lekarza pierwszego kontaktu, który zleci potrzebne badania.

Rodzaje i przyczyny tworzenia się aft

Medycyna wciąż nie odkryła przyczyny powstawania tych zmian. Pozostają przypuszczenia. Z doświadczenia lekarzy wiadomo, że pojawienie się aft jest często związane różnymi czynnikami.

Afty mniejsze to afty przewlekłe, nawrotowe, z którymi częściej zmagają się dorośli niż dzieci. Tego typu afty zazwyczaj są wynikiem:

• nieodpowiedniej higieny jamy ustnej;
• choroby zębów (zapalnie kanałów, próchnica, kamień nazębny, wyżynające się ósemki, itp.);
• autoagresji komórek, spowodowanej np. przez stres;
• alergii;
• przyjmowania silnych antybiotyków;

Afty mogą mieć także przyczyny fizyczne – podrażnienie spowodowane zbyt energicznym szczotkowaniem zębów, niewłaściwie dopasowaną protezą czy aparatem ortodontycznym.

Dużą rolę w zachorowaniach na aftowe zapalenie jamy ustnej odgrywają czynniki genetyczne oraz predyspozycje rodzinne.

Powstawanie aft przyspiesza również palenie papierosów.

Afty duże – do pojawienia się aft dużych przyczynia się:

• nieprzestrzeganie zasad higieny jamy ustnej;
• stosowanie past do zębów zawierających dodecylosiarczan sodu;
• spożywanie niektórych potraw (twarde sery, orzechy, żywność zawierająca konserwanty);
• niedobór witamin i składników mineralnych (a zwłaszcza żelaza, kwasu foliowego, witaminy B12);
• zaburzenia hormonalne;
• zaburzenia autoimmunologiczne (np. HIV);

Leczenie aft

Nawroty choroby są częste, ale większość goi się w ciągu dwóch tygodni bez pozostawiania blizn. Wizyta u lekarza zazwyczaj nie jest konieczna, choć przy szczególnie dokuczliwej afcie warto odwiedzić stomatologa, który wykona zabieg tzw. przyżegania. Takie „przypalenie” owrzodzenia uważa się za najszybszą i najskuteczniejszą metodę leczenie afty.

Możesz zastosować preparaty z apteki, które są dostępne bez recepty, np. żele Sachol, Aphtin, pastę do stosowania w jamie ustnej Solcoseryl, Mucosit – żel, który działa znieczulająco.

Domowe sposoby na afty

Dolegliwości możemy również łagodzić domowymi sposobami. W aptekach dostępne są leki bez recepty w różnej postaci – kropli, maści, nawet niewielkich plasterków czy specjalnych pałeczek do pędzlowania zmienionych chorobowo miejsc.

Można także stosować płukanki.
Po pojawieniu się afty kilka razy dziennie powinniśmy płukać usta łagodnym roztworem soli rozpuszczonej w wodzie (pół łyżeczki soli na szklankę ciepłej wody). Owrzodzenia oczyszczajmy patyczkiem z watą, zanurzoną wcześniej w roztworze – jedna część wody utlenionej na 4 części wody. Do czyszczenia zębów używajmy miękkiej szczoteczki i sody oczyszczonej, która mniej drażni niż tradycyjna.

Warto również skorzystać z metod naturalnych. Środkiem ściągającym, który wysusza i zmniejsza ból jest kwas taninowy zawarty w herbacie. Jej torebkę zanurzamy we wrzątku. Po chwili wyjmujemy, wyciskamy wodę i czekamy jak ostygnie, po czym przykładamy do afty na 3 minuty. Zawarta w niej tanina zmniejsza ból i działa wysuszająco.

Zielarze zalecają również płukanie jamy ustnej roztworem wody różanej, sporządzonym z płatków róż gotowanych na wolnym ogniu w pół litrze wody. 2-3 razy dziennie płucz jamę ustną odwarem wody różanej, który zmniejsza odczyn zapalny. Inne zioła, które można zastosować w leczeniu aft i wykorzystać w postaci płukanek to rumianek, liść maliny, szałwia, łopian lekarski oraz odwar z czerwonej koniczyny.

Inną popularną metodą są płukanki z liści malin, szałwii, łopianu lekarskiego lub czerwonej koniczyny. Bezpośrednio na aftę można stosować również wyciąg z mirry, ale wówczas należy zachować dużą ostrożność – potrafi bowiem uszkodzić delikatną śluzówkę jamy ustnej.

Nigdy nie próbuj odkażać afty spirytusem lub innym alkoholem.

Dieta

Do czasu zagojenia afty najlepiej spożywać kojące, chłodne pokarmy. Zwykle dobrze tolerowane są: mleko, lody, budynie i kremy. Jogurt z żywymi pałeczkami kwasu mlekowego ma działanie zarówno łagodzące, jak i przyspieszające gojenie.

Pomaga wprowadzenie do diety dużej ilości zielonych warzyw. Zawierają one witaminy z grupy B, które przyspieszają gojenie i zapobiegają nawrotom dolegliwości.

Zaleca się również jedzenie cebuli (surowej i gotowanej), która zawiera dużo siarki.
Unikajmy za to czekolady, owoców cytrusowych, kwaśnych potraw, słonych lub mocno przyprawionych potraw, mogących doprowadzić do podrażnienia owrzodzeń.

Gdy cierpimy z powodu nawrotów aft, warto zwrócić się do dietetyka z prośbą o przeanalizowanie naszego jadłospisu i sprawdzenie, czy zawiera dostateczne ilości kwasu foliowego, żelaza, cynku i witaminy B12. Badania wykazały, że istnieje związek między występowaniem aft, i niedoborem tych składników.

Jeśli afty pojawiają się częściej niż raz w roku, można podejrzewać aftowe zapalenie błony śluzowej jamy ustnej, znane także jako aftoza nawrotowa. Jeśli choroba przewleka się lub często nawraca zalecamy kontakt ze lekarzem stomatologiem.

Studio Uśmiechu MM Dent

Źródło:
fitness.wp.pl
poradnikzdrowie.pl